ဗုဒၶ၏ဆင္ျခင္ဖြယ္မွတ္သားဖြယ္ မိန္႔ၾကားခ်က္မ်ား

ဤေနရာတြင္ ဆရာႀကီးဦးေအးေမာင္၏ ဗုဒၶႏွင္႔ဗုဒၶ၀ါဒစာအုပ္ ေနာက္ပိုင္းမွ ဆရာႀကီးႏွစ္သက္ေသာဗုဒၶ၏ေလ႔လာဆင္ျခင္ဖြယ္မိန္႔ၾကားခ်က္မ်ားကိုသီးသန္႔ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပထားသည္ကို သီးသန္႔တင္ျပလိုသည္။
ဗုဒၶ၏ဆင္ျခင္ဖြယ္မွတ္သားဖြယ္ မိန္႔ၾကားခ်က္မ်ား

၁။ ‘‘တရားကိုျမင္ေသာသူသည္ ငါဘုရားကိုျမင္သည္မည္၏။ ငါဘုရားကိုျမင္ေသာသူသည္ တရားကိုျမင္သည္မည္၏။ ’’ (သံယုတ္နိကယ္၊ခႏၶသံယုတ္၊၀ကၠလိသုတ္)
၂။ ‘‘ငါဘုရားသည္ တန္ခိုးျပဋိဟာျပရန္ ၀န္ေလး၏ ။ ရွက္၏ ။ စက္ဆုပ္၏ ။ ’’ (ဒီဃနိကယ္၊ေက၀ဋသုတ္)
၃။ ‘‘သင္တို႔သည္ ကိုယ္တိုင္အားထုတ္ၾကကုန္ေလာ႔ ၊ ဘုရားရွင္တို႔သည္ လမ္းမွန္ကို ညႊန္ျပရုံမွ်သာျဖစ္၏ ။ ’’ (ခုဒၵနိကာယ္၊ဓမၼပဒ-၂၇၆)

၄။ ‘‘ရဟန္းတို႔၊ သင္တို႔သည္ သူတစ္ပါးက ဗုဒၶဓမၼႏွင္႔ သံဃာကို ကဲ႔ရဲ ႔စကား၊သို႔မဟုတ္ ခ်ီးမြမ္းစကားေျပာလွ်င္ ႏွလုံးမသာမယာျခင္း သို႔မဟုတ္
စိတ္တက္ႂကြျခင္းမျဖစ္ပဲ အေၾကာင္းအက်ဳိး၊အေကာင္းအဆိုးသိရွိရန္ အားထုတ္ၾကကုန္ရာ၏ ။’’ (ဒီဃနိကယ္၊ ျဗဟၼဇာလသုတ္)
၅။ ‘‘ေကာင္းစြာယုံၾကည္မႈ၊ႏွစ္သက္မႈ၊တစ္ဆင္႔ၾကားနာမႈႏွင္႔ ႀကံစည္ဆင္ျခင္မႈျဖင္႔ လက္ခံထားေသာ အယူသည္ မ်က္ေမွာက္ဘ၀၌ပင္
မွန္သည္လည္းရွိ၏ ။မွားသည္လည္းရွိ၏ ။ထို႔ေၾကာင္႔ ဤအယူသည္သာမွန္သည္။ အျခားအယူသည္အခ်ည္းအႏွီးသာတည္းမဆုံးျဖတ္သင္႔။’’
(မဇၩိမနိကာယ္၊စကႌသုတ္)
၆။ ‘‘ဒုကၡသည္သာလည္းေကာင္း၊ ဒုကၡ၏အစသည္လည္းေကာင္း၊ဒုကၡ၏အဆုံးသည္လည္းေကာင္း၊ဒုကၡခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ အက်င္႔သည္လည္းေကာင္း
ဤခႏၶာကိုယ္၌သာလွ်င္ရွိ၏ ။’’ (သံယုတ္နိကာယ္၊ေရာဟိတႆသုတ္)
၇။ ‘‘သတၱ၀ါသည္ ေသၿပီးသည္ေနာက္၌ ရွိသည္ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊မရွိဟူ၍လည္းေကာင္း ငါဘုရားမေဟာ။အဘယ္႔ေၾကာင္႔ဆိုေသာ ထိုတရားမ်ားသည္
နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္းတရားမ်ားမဟုတ္ ။ ’’ (ဒီဃနီကာယ္၊ေပါဌပါဒသုတ္)
၈။ ‘‘ေလာက၌ခံစားရေသာ ခ်မ္းသာသုခ၊ဆင္းရဲဒုကၡ ေ၀ဒနာမ်ားတြင္ အခ်ဳိ ႔ေ၀ဒနာမ်ားသည္ သူတပါး၏လုံ႔လပေယာဂေၾကာင္႔ျဖစ္၍ အခ်ဳိ ႔ေ၀ဒနာမ်ားသည္ေရွးကံ၏အက်ဳိးဆက္ေၾကာင္႔ျဖစ္၏ ။’’ (သံယုတ္နိကာယ္သုတ္၊ သီ၀ကသုတ္)
၉။ ‘‘အၾကင္ရဟန္းသည္ စိတ္မႏွစ္သက္ဖြယ္ ႀကဳံေတြ႔ေသာအခါ၌သာလွ်င္ ထိုရဟန္းသည္ ႏူးညံ႔သိမ္ေမြ႔ေသာသူ ဟုတ္၊မဟုတ္သိအပ္၏ ။ပစၥည္းေလးပါးျပည္႔စုံေနေသာအခါ၌ ထို႔သို႔ဆုံးျဖတ္၍ မရအပ္။’’ (မဇၩိမနိကာယ္၊ကကစူပမသုတ္)
၁၀။ ‘‘အၾကင္သူသည္ မိမိ၏အျပစ္ကိုျမင္၍ အျပစ္အားေလ်ာ္စြာ ကုစား၏ ။ေနာင္အခါ၌လည္း ထိုအျပစ္ကိုထပ္မံမက်ဴးလြန္မိရန္ ေစာင္႔စည္းရာ၏ ။
ဤသည္ကား ဘုရားအစရွိေသာသူေတာင္ေကာင္းတို႔၏ အဆုံးအမ၌ ထိုသူ၏ႀကီးပြားေၾကာင္းျဖစ္၏ ။ ’’ (သံယုတ္နိကာယ္၊သုသိမသုတ္)
၁၁။ ‘‘အတိတ္ကာလက ျဖစ္ပ်က္ခဲ႔ေသာ တရားစုသည္ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ၾကေလးၿပီ ။အနာဂတ္တရားစုသည္လည္း မေရာက္လာေသးေခ် ။
သို႔ျဖစ္၍အတိတ္ကိုေအာက္ေမ႔စြဲလန္းျခင္း၊အနာဂတ္ကိုေတာင္႔တစြဲလမ္းျခင္းမျပဳရာ ။’’(မဇၩိမနိကာယ္၊ဘေဒၵကရတၱသုတ္)
၁၂။ ‘‘အၾကင္သူသည္ သူတစ္ပါးေက်းဇူးကို ေခ်ဖ်က္တတ္၏ ။ သူတစ္ပါး၏ေႂကြးၿမီကိုမေပးဆပ္ ။အိုမင္းေသာမိဘမ်ားကို ေကၽြးေမြးျပဳစုႏိုင္စြမ္းရွိပါလွ်က္မျပဳစု ။မိမိကိုယ္ကိုခ်ီးေျမွာက္၍သူတစ္ပါးကိုရွဳတ္ခ်၏...ထိုသူသည္ သူယုတ္မာျဖစ္၏ ။’’ (သုတၱနိပါတ္၊၀သလသုတ္)
၁၃။ ‘‘သိမႈ၀ိဇၨာသည္ ကုသုိလ္တရားတို႔၏ ေရွ ႔သြားျဖစ္၍ ရွက္ေၾကာက္မႈသည္ေနာက္လိုက္ျဖစ္၏ ။ကုသုိလ္တရားအားလုံးသည္ မေမ႔မေလ်ာ႔မႈ အပၸမာဒတရားလွ်င္အေျခခံရွိ၏ ။’’ (အဂၤုတၱရနိကာယ္၊စတုကၠနိပါတ္-အပၸမာဒသုတ္ႏွင္႔ဒသကနိပါတ္-၀ိဇၨာသုတ္)
၁၄။ ‘‘ဗာဟိယ၊သင္သည္ျမင္ရာ ၊ၾကားရာ၊သိရာ၌ ျမင္ကာမွ်၊ၾကားကာမွ်၊သိကာမွ်က်င္႔အပ္၏ ။ဤသို႔က်င္႔ပါက သင္သည္ရာဂမျဖစ္ ။
ေတြေ၀မႈမျဖစ္။မ်က္ေမွာက္ဘ၀တမလြန္ဘ၀၌မျဖစ္ဘဲဒုကၡခ်ဳပ္ၿငိမ္းလတၱံ႔ ။ ’’ (ဥဒါန္းပါဠိေတာ္၊ဗာဟိယသုတ္)
၁၅။ ‘‘ေကာသလမင္းသည္ သာေကတၿမိ ႔သြားရာ၌ ရထားခုနစ္စီးကို အဆင္ဆင္႔စီးသြားရသကဲ႔သို႔ ၀ိသုဒိၶခုနစ္ပါးႏွင္႔ျပည္႔စုံေစရန္ အားထုတ္ရာ၌
သီလစင္ၾကယ္မႈသည္ စိတ္စင္ၾကယ္မႈအတြက္ အေထာက္အပံ႔ (အဆင႔္တစ္ခု)မွ်သာျဖစ္၏ ။ ’’(မဇၩိမနိကာယ္၊ရထ၀ီနိတသုတ္)
၁၆။ ‘‘ျမစ္ကို ေဖာင္ျဖင္႔ျဖတ္ကူးေသာသူသည္ တစ္ဖက္ကမ္းသို႔ေရာက္ေသာအခါ ေဖာင္ကိုစြန္႔ပစ္သကဲ႔သို႔ သင္တို႔သည္ သီလ၊သမထ၊၀ိပႆနာတရားတို႔၌ေသာ္လည္းဆႏၵရာဂကိုစြန္႔ရာ၏ ။ ’’ (မဇၩိမနိကာယ္၊အလဂဒၵဴပမသုတ္)
၁၇။ ‘‘ငါသည္ သူ ႔ထက္ျမတ္သည္‘ ၊ငါသည္သူႏွင္႔တူသည္ ၊သုိ႔မဟုတ္ ငါသည္သူ ႔ေအာက္ယုတ္သည္‘ ဟူေသာမာန၃မ်ဳိးကိုပါယ္ရန္ အရိယာမဂ္ကိုပြားမ်ားရာ၏ ။ ’’(သယုံနိကာယ္၊စုႏၵသုတ္)
၁၈။ ‘‘အာနႏၵာ၊ပရိနိဗၺာန္ျပဳေသာ သာရိပုတၱရာသည္ သင္၏သီလ၊သမာဓိ၊ပညာစသည္တို႔ကိုယူ၍ နိဗၺာန္ျပဳသည္မဟုတ္၊သို႔စဥ္လ်က္
သင္သည္ အဘယ္ေၾကာင္႔သူ႔အတြက္ စိတ္ထိခိုက္မႈမ်ားစြာျဖစ္ရဘိသနည္း။ခ်စ္သူႏွင္႔ေကြကြင္းရျခင္းကိုမည္သူမွ်မတားဆီးႏိုင္။
ထို႔ေၾကာင္႔သူတပါးကို အားမကိုးဘဲ မိမိ ကိုယ္(တရား)ကိုအားကိုး၍ေနထိုင္ေလာ႔။’’ (သံယုတ္နိကယ္၊စုႏၵသုတ္)
၁၉။ ‘‘၀ိပႆနာတရားအားထုတ္ေသာပုဂၢိဳလ္၌လိုအပ္ေသာ အဂၤါ၅ပါးသည္ကား ျမတ္စြာဘုရားကိုယုံၾကည္မႈ သဒၶါ၊က်န္းမာျခင္းႏွင္႔၊
ရိုးသားပြင္႔လင္းျခင္း၊၀ီရိယရွိျခင္းႏွင္႔ပညာရွိျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။’’ (မဇၩိမနိကာယ္၊ကဏၰာကတၳသုတ္)
၂၀။ ‘‘အၾကင္ပုဂၢဳိလ္တစ္ဦးသည္ သီလစင္ၾကယ္မႈႏွင္႔အသိပညာဥာဏ္ရွိ၊မရွိဆုံးျဖတ္ရာ၌ စဥ္းစားဆင္ျခင္ဥာဏ္ရွိေသာ ပညာရွိကသာလွ်င္
စူးစမ္း၍မွန္ကန္စြာဆုံးျဖတ္ႏိုင္၏။ထိုပညာရွိသည္ ထိုပုဂၢိဳလ္ႏွင္႔ၾကာရွည္စြာအတူေနထိုင္၍ မၾကာခဏစကားေျပာျခင္း၊တရားေဆြးေႏြးျခင္း
ျဖင္႔သာဆုံးျဖတ္ႏိုင္၏။ထိုပုဂၢိဳလ္သည္ ေဘးရန္မ်ားစြာ ႀကဳံေတြ ႔ဖူးေသာသူျဖစ္မွသာ သူ၏ဥာဏ္စြမ္းကိုသိႏိုင္၏။’’
(ဥဒါန္ပါဠိေတာ္၊သတၱဇဋိလသုတ္)
၂၁။ ‘‘ဟုတ္မွန္ေသာ၊အက်ဳိးစီးပြားႏွင္႔စပ္ေသာ၊သူတစ္ပါးႏွစ္သက္ေသာ စကားမ်ဳိးကိုသာျမတ္စြာဘုရားသည္ အခါအားေလ်ာ္စြာေျပာ၏ ။’’
(မဇၩိမနိကာယ္၊အဘယရာဇကုမာရသုတ္)
၂၂။ ‘‘ဘုရား တရား စကားကိုမ်ားစြာေျပာေသာ္လည္း မက်င္႔ႀကံေသာသူသည္ ႏြားကိုထိန္းေက်ာင္းပါလ်က္ႏြားႏို႔အရသာ မခံစားရေသာ
ႏြားေက်ာင္းသားႏွင္႔တူ၏ ။ ဘုရား တရား စကားအနည္းသာေျပာေသာ္လည္းက်င္႔ႀကံေသာသူကပုိျမတ္၏ ။’’
(ခုဒၵကနိကာယ္၊ဓမၼပဒဂါထာ-၁၉)